Η ΚΟΡΗ ΤΗΣ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

Θέλω να μείνουμε στον χορό. Στον χορό της Γης γύρω από τον εαυτό της και στο χορό της Γης γύρω από τον Ήλιο. Στο χορό των τεσσάρων εποχών του έτους. Στον «Εφταπάρθενο Χορό» κοντά στο ποτάμι του Γαλαξία. Στο χορό των πλανητών και των άστρων γενικώς. Στο χορό της σβούρας. Στον κυκλικό χορό των ανθρώπων και σ’ αυτόν τον μοναχικό χορό που λέγεται ζεϊμπέκικος και που είναι μια σωματική συνομιλία του χορευτή με το σύμπαν, υποταγή κι εξέγερση, γονάτισμα, χάιδεμα ή σκαμπίλισμα της γης, τίναγμα και φτερούγισμα στον ουρανό, μόλις πατώντας στη γη, επάνοδος και μίμηση της περιστροφής γύρω από το κέντρο, που διαρκώς το βρίσκουμε και διαρκώς το χάνουμε.

Και βέβαια το βάδισμα είναι μια κίνηση από κάπου προς κάπου, ενώ ο  χορός είναι μια κίνηση από τον εαυτό προς τον Εαυτό. Πεζοπορώντας δεν μπορείς να εξαντλήσεις τον Κόσμο. Χορεύοντας ενώνεσαι με τον Κόσμο.

Και βέβαια ο χορός της φωτιάς. Και βέβαια ο χορός της βροχής ή των στροβίλων του χιονιού που πατούν με νιφάδες ανάκουστες.  Και βέβαια κάθε μας κίνηση άλλο δεν είναι παρά κίνηση του χορού μας προς τον Θάνατο. Και βέβαια κάθε χορός μας άλλο δεν είναι παρά ένας χείμαρρος κινήσεων που εκβάλει στον μέγιστο, τέλειο, εκστατικό χορό που λέγεται Έρωτας.

Και βέβαια να μείνουμε στο χορό. Γιατί μας βγάζει στο σώμα αυτής της κόρης. Που βρέθηκε το 1992-3 σε χωράφι της Ρίγανης Ξηρομέρου. Που παραδόθηκε από τον πατέρα-γεωργό στον γιο- μαθητή με σκοπό να την πάει στο σχολείο (Γυμνάσιο Νεοχωρίου) και να την παραδώσει στον διευθυντή του σχολείου. Που λεγόταν Λεωνίδας Τσάμης. Και που δεν βρίσκεται στη ζωή πια.

Φωτογράφισε τη νεαρή Ακαρνάνα ο φίλος μου Ντίνος Τσιρογιάννης, καθηγητής τότε στο σχολείο αυτό και ιδιοκτήτης σήμερα της TECHNOFILM που βρίσκεται στην Χαριλάου Τρικούπη, στο Αγρίνιο. Κάπως βιαστικά τη φωτογράφησε ο Ντίνος, μπορεί και στα κρυφά, έτσι που να μπερδεύεται το σχήμα της κόρης με αντικείμενα που βρίσκονταν πίσω της, με λουρίδες από φως και σκιά. Μου παρέδωσε την πολύτιμη αυτή φωτογραφία πρόσφατα. Καθάρισα εγώ το σώμα από το περίπλοκο φόντο. Στον υπολογιστή, με τη βοήθεια του Σωτήρη Τηγανίτα.. Με φόντο πια το λευκό τού απάνω κόσμου, που της προσφέρει ξανά την μοναδικότητα που έχει κάθε ον ή δημιούργημα μέσα στο σύμπαν, την παραδίδω στη δημοσιότητα. Μένει να μάθουμε πού βρίσκεται σήμερα η κόρη. Χάθηκε το αριστερό της πόδι από το περιδέραιο και κάτω. Χάθηκε το χέρι από το μισό του πήχυ και πέρα. Τουλάχιστον να βρεθεί το σωζόμενο σώμα που χορεύει. Να βρεθεί αυτό το αριστούργημα. Κι αφού βρεθεί να έρθουν μερακλήδες ειδικοί να μας πουν. Ο φίλος Βαγγέλης Παπακωνσταντίνου λόγου χάριν, η φίλη Κατερίνα Παναγιωτοπούλου, ο φίλος Αθανάσιος Παλιούρας. Να μας πουν: Πόσο αρχαία είναι η κόρη που χορεύει; Είναι όντως Ακαρνάν; Είναι όντως κόρη γύρω στα 13 με 15 όπως δείχνουν τα βυζάκια της; Είναι όντως ολόγυμνη κι έχει όντως βραχιόλια στα χέρια και «βραχιόλια» ή κάτι τέτοιο πάνω από τους αστραγάλους των ποδιών της; Και τι είναι το κεντημένο αυτό που κρέμεται μπρος στο εφηβαίο της; Ένα είδος ποδιάς-τσέπης-θήκης; Υπόλοιπο ζώνης; Τι μπορεί να φορεί στα μαλλιά της; Με τι τα πιάνει; Και ύστερα να μας πουν τη γνώμη τους για το μυστικό που κράτησε μέσα στο χαμένο της χέρι. Είναι η πρώτη σ’ έναν χορό πολλών ανθρώπων, κυκλικό, ημικυκλικό χορό ας πούμε, ή μήπως η κοπέλα χορεύει μόνη κάτι σαν ζεϊμπέκικο; Και αν αληθεύει ότι ο μπαχτσές είναι ο κήπος του Βάκχου, τότε γιατί να μην σημαίνει ο ζειμπέκικος  το ζειν βακχικώς;

Να μας μιλήσουν οι ειδικοί. Και να γίνουν γιορτές μεγάλες για την  εύρεση αυτής της μικρής νύμφης, γιορτές για την επιστροφή της αρχαίας κόρης στο φως του ήλιου. Και να γίνουν γυμνικοί αγώνες, ιππικοί, μουσικοί, ποιητικοί, χορευτικοί. Κ’ ύστερα να έρθουν τεχνίτες δυνατοί να κάμουν αντίγραφά της. Κι οπωσδήποτε εν’ αντίγραφο σε μεγάλο σχήμα. Για να στηθεί η κόρη σε θέση περίοπτη πόλεως ακαρνανικής. Στο λιμάνι ας πούμε του Αστακού, του Μύτικα, της Παλαίρου, της Αμφιλοχίας ή της Βόνιτσας.

ΠΟΛΙΤΕΙΑ Αιτωλών και Ακαρνάνων 30/11/2004

ΔΥΟ ΑΡΘΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΧΕΛΩΟ

                        1

O AXEΛΩOΣ KAI H ΘAΛAΣΣA

            Από Θεσσαλονίκη για Pαΐνα. Σταματώ στα σύνορα Φωκίδας κι Aιτωλίας, σ' ένα παραθαλάσσιο χωριό που ονομάζεται Aγχίαλος. Θέλω να δω το χωριό, να χαρώώ ό τη θάλασσα και τις ανθισμένες αρμυρίθρες.

            "Aγχίαλος", σκέφτομαι. "Nαι, από το αγχι (κοντά) καί το άλς αλός (θάλασσα). Aγχίαλος, η κοντινή στη θάλασσα. Όμως, ο Aχελώος; Kανένας δεν μπόρεσε να μου πει κάτι ικανοποιητικό για το όνομα του Aχελώου.. Kι ο Σκιαδάς που έγραψε ένα καλό βιβλίο για τον ποταμό, δεν με ικανοποιεί ως προς την ετυμολογία του ονόματος. Λένε για το διάβασμα που χρειάζεται σ' αυτές τις περιπτώσεις. Δεν ξέρουν τι λένε. Έψαξα, εγκυκλοπαίδειες, λεξικά. Tίποτε το ικανοποιητικό. Λένε για το διάβασμα, επειδή δεν ξέρουν ότι χρειάζεται η Mνημοσύνη, η μάνα των Mουσών. Xρειάζεται ποιητική μνήμη και ποιητική διεργασία. Bρίσκεις τη ρίζα ενός ονόματος, επειδή πηγαίνεις στη ρίζα του ονόματος, σα να πρόκειται να δώσεις αυτή τη στιγμή όνομα στο πράγμα του οποίου το όνομα διερευνάς.

            Aχελώος λοιπόν. Ίσως ο έχων λάας (πέτρες). Ίσως ο ηχών επειδή τρέχει ορμητικά πάνω σε λάας. Kαι το άλλο του όνομα άλλωστε (Aσπροπόταμος ή Άσπρος), μήπως δεν βγαίνει από τις άσπρες πέτρες του;).

            Όμως από το Aγχίαλος πηγαίνω στο όνομα Aχιλλέας. Tι μπορεί να σημαίνει αλήθεια το όνομα Aχιλλέας; Mήπως Aχιλλέας είναι ο άγχι (ο κοντά) στον άλλο; Mήπως δηλαδή σημαίνει σύντροφος, φίλος; Mα αν ο άγχι στον άλλο είναι ο σύντροφος, τότε ο άγχι της αλός, (όχι με τον τρόπο μιας πόλης αλλά ενός ποταμού) είναι ο σύντροφος της θάλασσας, ο άντρας της, καθώς έρχεται κοντά της, σμίγει μαζί της, χύνεται μέσα της. Ή μήπως δεν θεωρούνται τα ποτάμια αρσενικά και οι θάλασσες θηλυκές (βλέπε Aλφειός και Aρέθουσα), στη μυθολογία;   

            Nαι, Aχελώος σημαίνει άντρας της θάλασσας, αγαπητικός της, ταίρι της.

            Bεβαίως, μια ετυμολογική, λεκτική διερεύνηση, είναι ένα παιχνίδι στο οποίο δεν αποκλείεται να χάσεις, παρ' όλο που είσαι άριστος παίκτης. Όμως αυτό που μου συνέβη (και διηγούμαι παρακάτω) μου συνέβη, και δεν φταίω εγώ αν είναι δύσκολο να γίνει πιστευτό:

            Λοιπόν, το βράδυ έφτασα στη Pαΐνα. Κατά τις τρεις τη νύχτα, ξυπνώ και βγαίνω έξω να χαρώ την εξοχική νύχτα. Και στρέφω το πρόσωπό μου προς το φεγγάρι. Kαι τι βλέπω; Tο φεγγάρι, πανσέληνος, και δυο σύννεφα, το ένα δεξιά του, το άλλο αριστερά του· δυό σύννεφα που δεν είναι μόνο σύννεφα αλλά και ξεκάθαρες μορφές. Tο ένα σύννεφο είναι ένας άντρας με κέρατα και ψαρίσια ουρά· το άλλο σύννεφο είναι μια γυναίκα με μακρυά μαλλιά και ψαρίσια ουρά. "O Aχελώος και η Θάλασσα κρατώντας το δίσκο του φεγγαριού", ψιθύρισα. "O Aχελώος και η Θάλασσα παίζοντας με τη σφαίρα του φεγγαριού. Kανένας, μα κανένας δεν θα το πιστέψει. Aλλά, τι με νοιάζει;

            Ήμουν πια κάτι παραπάνω από βέβαιος για την ετυμολογία της λέξης Aχελώος.

            _________________

            Σημ. 1. Tο πόσο πένθησα για τον Aχελώο (και ίσως να είναι τούτο μια εντελώς προσωπική δυστυχία) και κυρίως για το κομμάτι εκείνο που σήμερα λέγεται Λίμνη του Kαστρακίου και Λίμνη της Γέφυρας, το ξέρω εγώ μόνο κι όσοι μοιράστηκαν μαζί μου την ομορφιά που είχε, την ιαματική ομορφιά που είχε το κομμάτι αυτό. Tο κομμάτι αυτό που ήταν το πλουσιότερο σε κρυστάλλινο νερό, που κυλούσε πάνω σε άσπρες κροκάλες, ανάμεσα σε λιοστάσια, ιτιές, πικροδάφνες, ηλιοτρόπια, κυπαρίσσια και καπνά, ανάμεσα σε δασωμένους λόφους, πλούσιους από τα πενήντα είδη των δέντρων και τα πεντακόσια είδη βοτάνων, της οδυσσεϊκής χλωρίδας.

                Tίποτε και κανένας δεν μπορεί να με αποζημιώσει γι' αυτή την καταστροφή.

                Tους καταστροφείς του Aχελώου δεν θα τους συγχωρήσω, εκατομμύρια έτη κι αν περάσουν, σ' όποιοδήποτε άστρο κι αν ταξιδέψω. Ήταν για μένα ο επίγειος Γαλαξίας, ο αρχαιότερος ποταμός της χώρας μου, το νέρινο σώμα μου.

                Kαι βέβαια να σκέφτεται κανείς τους επιστήμονες, σύμφωνα με τους οποίους, "ανάπηρα μυαλά, υπηρετώντας την ιδιοτέλεια και την απληστία τους, εμποδίζουν με κάθε τρόπο την αξιοποίηση της άφθονης και δωρεάν παρεχόμενης ηλιακής ενέργειας, που θα μετέτρεπε σε παράδεισο τον πλανήτη".

Από το βιβλίο ΤΟ ΙΔΕΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΦΙΔΙΟΥ, 2001

                        2

ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΟΤΑΜΙΟ ΘΕΟ ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

Κατέστρεψαν την Ελευσίαν, κατέστρεψαν την Αττική, κατέστρεψαν βουνά, ποταμούς, νησιά, θάλασσες· κατέστρεψαν και καταστρέφουν, στο όνομα του κοινού καλού, οι κακούργοι. Πώς είναι δυνατόν να τους αφήνετε να συνεχίζουν;

Και τώρα το βαρβαρικό «εγώ» του Σουφλιά, για το κακούργημα που λέγεται «έργο εκτροπής του Αχελώου». Με ύφος Ξέρξη. «Εγώ το ξεκίνησα, εγώ θα το τελειώσω». Ποιο άνθρωπέ μου; Το σπίτι σου; Τη γκλίτσα σου; Το σουβλί σου; Κατάλαβες για ποιο πράγμα μιλάμε; Για τον Παρθενώνα της Αιτωλίας και της Ακαρνανίας μιλάμε. Για ένα κομμάτι της ψυχής του πλανήτη μιλάμε. Που δεν γίνεται ν’ αποτελέσει μέρος της καριέρας ενός πολιτικού, και δεν επιτρέπεται να τον σχίσει στα δυο κανένας Πιτυοκάμπτης, οποιασδήποτε πρόσκαιρης κυβέρνησης. Για τον Αχελώο μιλάμε. Που ανήκει στον εαυτό του, στον φυσικό του ρου, στη θάλασσα του Ιονίου και στον μύθο του..

Είναι ο θεός ποταμός Αχελώος, ο σύντροφος της θάλασσας, ο εραστής της, καθώς μαρτυρεί το όνομά του, για όσους γνωρίζουν ελληνικά, για όσους δεν είναι νήπιοι και μπορούν να φέρουν σε πέρας εν πλήρει εγρηγόρσει το έπος της ζωής και το έπος της γλώσσας, πράγμα ένα και το αυτό. (Γιατί αν δεν απολήγει στη θάλασσα, δεν θα είναι ποταμός διάβολε, και δεν θα είναι σύντροφος της θάλασσας, και θα πρέπει να του αλλάξουμε όνομα).

Έχουμε να κάνουμε με την αρχέτυπη μορφή δύο μεγάλων θεοτήτων. Του Αχελώου που είναι «η πηγή πάντων των υδάτων» και της Θάλασσας «που είναι υποδοχέας πάντων των υδάτων», σύμφωνα με τους μυθογράφους μας. Έχουμε να κάνουμε μ’ ένα μυθικό ζεύγος. Γι’ αυτό κι εκείνος που θέλει να ευνουχίσει τον εραστή της Θάλασσας διαπράτει κοσμοσυντελειακών διαστάσεων κακούργημα, που όμως επειδή δεν μπορεί να το συλλάβει, νομίζει κιόλας ότι δεν υφίσταται. ΄Ετσι συμβαίνει με τους στενόμυαλους (θέλει ίσως η Φύση να τους προστατέψει διότι «ανθρώπινο είδος δεν αντέχεις πολύ πραγματικότητα»), έτσι συμβαίνει, να θεωρούν μη υφιστάμενο αυτό που δεν συλλαμβάνει η εν υπνώσει συνείδησή τους.

Και βέβαια αγαπώ την Θεσσαλία, όσο και την Αιτωλία, την Κρήτη, την Κύπρο, τη Μακεδονία ή την Πελοπόννησο. Κι αν ήμουν Θεσσαλός στην καταγωγή, (που είμαι διάβολε γιατί είμαι από παντού), πάλι τα ίδια θα έλεγα, ότι η εκτροπή του Αχελώου αποτελεί έγκλημα. Ενώ εσείς πολιτικάντηδες της Θεσσαλίας (σεις που θάψατε τις λίμνες της Θεσσαλίας) αν είχατε το εκλογικό μαντρί σας στην Αιτωλία και Ακαρνανία θα λέγατε τα αντίθετα από αυτά που λέτε τώρα. Διότι εσείς τίποτε δεν αγαπάτε, κι ούτε ποτέ είχατε κάποια βαθύτερη σχέση μ’ αυτή τη χώρα των σοφών, των ποιητών και των ηρώων. Απόδειξη ο βαρβαρικός τρόπος με τον οποίο την μεταχειρίζεστε.

Μα κύριοι ψηφοθήρες (ψυχοφθείρες), αν για ν’ αυξηθεί το εισόδημα των Ρουμελιωτών κατά 500 %, χρειαζόταν η ισοπέδωση του Ολύμπου και του Πηλίου, θα έπρεπε να ισοπεδώσουμε τον Όλυμπο και το Πήλιο; Κάποιοι που έχουν σκατά αντίς για εγκέφαλο θα έλεγαν «ναι, ναι!». Εσείς τι θα λέγατε;

                        Εφημερίδα ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΑΙΤΩΛΩΝ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΩΝ, 2003